Índice
4ESkuela 242
12 de Octubre, Escuela 18, 48, 195
Abbado, Claudio xxxv
Abello, Vania xv, 389–391, 394, 397, 399–400
Abreu Fellows, Programa xxxv
Abreu, José Antonio xxvi, xxxv, xl, xli, 9, 15, 56–57, 59–60, 63, 88, 103, 133–134, 148–149, 169, 174, 181, 189, 192–193, 200, 213–214, 217, 237, 241, 245–246, 248, 252–253, 256, 258, 261, 268–269, 271, 273, 275, 279–280, 302, 312, 314, 323, 330–331, 334, 337, 343–344, 357, 362, 365, 367, 369, 373–374, 376, 378–380, 382–385, 395–396
abuso sexual, acoso sexual xxxii, 17, 49, 63, 83, 96, 217, 385, 387–388, 401
activismo xxxvii, 99, 145, 274, 279, 283, 292, 307, 369–370
Adorno, Theodor W. 275, 320, 327–331, 333–334, 340, 364
África 356
afrocolombiano 55
afrolatina 292
Agencia de Cooperación e Inversión (ACI) 185, 226, 234–235, 238
agenciamiento 131, 137, 146, 149, 178, 255, 284
ambivalencia xxvii, xxvii–xxxiii, xxviii, xxix, xxx, xxxiii, xxxix, xli, xlviii, li, 44, 73, 110, 123, 164, 206, 221, 225, 337, 350, 355
América Central 369
América del Sur 155, 191, 291, 369
América Latina xvii, 65, 88, 144, 150, 158, 180, 191, 196, 200, 206, 219, 223, 227, 230, 249, 270, 278–279, 303, 306, 310, 314–315, 317, 319, 324–326, 330, 343, 346, 356–358, 361, 372, 392, 397
ampliar el acceso 60, 297–298, 348, 356, 360
andina 33
Antioquia 8–11, 23, 48, 69, 87, 125, 165–166, 180, 213, 386–387
Antioquia, Orquesta Sinfónica de 8–9, 166
Antioquia, Universidad de 11, 23, 69, 87, 165, 180, 387
aprendizaje basado en proyectos (ABP) 37–38, 41, 46, 48, 54, 106–107, 110, 112–113, 118, 147, 264, 272, 386
Arango, Marta Eugenia xv, 11–16, 18, 23–24, 28, 57, 62, 71–72, 75, 89, 99, 101, 107, 113, 115, 128, 146, 187–188, 250
Arenas, Eliécer 272, 391–394, 396, 398–399, 403
Argentina 150, 252–254, 270, 316, 397–398
armonía xxxv, 29, 32, 58, 70, 116, 124, 157–159, 170, 218–219, 233, 291, 363, 367, 371
Arteaga, Wuilly 282
arte como acción social 181
Artes Visuales, Red de 88, 138, 175–178, 354, 364
Artistic Citizenship (libro) 65, 133, 138, 145
Asia 356
Austria 315
autocracia 266
autocrítica xl, xli, xliv, liv, 4, 59, 62, 64, 66, 140, 178, 214, 256, 284, 303, 310, 351, 358, 376, 378, 384, 389–390, 395, 399
autonomía 135, 144, 171, 178, 252, 267, 277, 287
autoridad xxii, 17, 37, 132, 134, 149, 210, 212–213, 216, 266, 315, 325, 327
autoritarismo 172–173, 250, 273, 329, 379
Bach, Johann Sebastian 276
Baltimore 253
Banco Interamericano de Desarrollo (BID) xxiii, xxiv, 10–11, 16, 62, 189–190, 196, 199, 222, 256–257, 267, 314–315, 318, 333, 347
Banco Mundial 272
bandas sinfónicas 6, 93–94, 128
Barenboim, Daniel 342–343, 349, 374
Bartholomew-Poyser, Daniel 278
Beethoven, Ludwig van 152, 157, 277, 342, 385
Benjamín Herrera, Escuela 48, 386
Black Lives Matter (BLM) xliv, 270, 375–376, 378–381, 385, 387, 401–402
Boal, Augusto 181, 357, 358. Ver también Teatro del Oprimido
Bogotá xxxviii, 252, 281, 372, 389
Bolivia 45
Borda, Deborah 257
Boston 138, 266, 279, 311, 394
Botero, Fernando 10
Bourdieu, Pierre 200
Brasil 253, 288, 293, 315, 317, 353
Buenos Aires 94, 150, 154, 194, 196, 199, 201, 203, 264, 303
Buen Vivir 291, 362, 369, 370. Ver también sumak kawsay
Bull, Anna xvi, xxi, xxvii, xxviii, xxxiii, xxxvi, xl, 61, 93, 129, 155–156, 175, 188–190, 214, 216, 222, 240, 275, 277–278, 304, 348, 357
burbuja 152–153, 156, 162, 164, 169, 183, 199, 208, 216, 367, 376
cambio social xxiv, xxxv, xxxix, xli, xlii, lvii, 65, 94, 99, 124, 138–139, 143, 150–151, 161, 174, 181–183, 186, 190, 192–193, 208, 212–213, 215–216, 221, 232, 258, 261, 265, 274, 279, 282–283, 285, 287, 289, 293, 295–299, 317–318, 322, 332, 338–340, 349, 359, 369, 374, 380, 384, 394
Campo, Bruno 329
Caracas xxiii, 88, 169, 191, 203
carisma 10, 56, 72, 75, 246, 263, 337
carismático 15, 71, 174, 212–213, 247, 370
cartografía 36, 47, 49, 63, 160
Casanova, Eduardo 331
Chávez, Hugo 59, 148, 168, 331, 335
Chocó, región costera del 55
ciudadanía xv, 11, 24, 27, 38, 81, 84, 125–126, 128–146, 161–163, 175, 178, 180, 182–183, 194, 238–239, 254, 256, 277, 280, 283–287, 289–293, 307, 310, 339–340, 357, 363, 374, 393, 395
ciudadanía artística 126, 137, 139–140, 143–146, 162–163, 183, 254, 256, 286–287, 289–290, 292–293, 339–340, 357, 363, 395
ciudadanía, educación para la 130, 133–136, 138, 140, 142, 144, 146, 161, 285, 292, 307
Ciudadano Orientado a la Justicia 135, 182, 285
Ciudadano Orientado a lo Local 137
Ciudadano Participativo 135, 285
Ciudadano Personalmente Responsable 135–136, 182, 285
colonialidad 65, 144, 241, 270, 274, 284, 291, 306, 326
complejidad xxviii, xxix, xxx, xxxi, xxxii, xxxiii, xxxv, xxxvii, xxxix, xlviii, li, 38, 81, 140, 219, 241, 268, 301, 338, 352, 365, 367
composición 47, 52, 111, 114, 170, 195–196, 237, 252, 266–267, 324, 384
Comuna 13, Gira (GC13) 41–43, 46
comunicaciones lv, 14, 41, 173–174, 233, 316
conflicto xix, xlv, 14, 19, 21, 110, 116, 120, 131, 152–153, 158, 187, 194, 198, 203, 217–219, 235, 292, 305, 307, 316, 342
Congresos Mundiales de la ISME 183
Conquista española xxiv, 104, 219, 224, 324
conservadurismo 28, 60, 149, 181, 212–213, 215–216, 261, 279
Conservatorio de Nueva Inglaterra xxxv
Conservatory Lab Charter School (CLCS) 138, 254, 266, 364
control social 141, 181, 212, 277, 280, 287, 326, 335, 357, 362
convivencia xv, xx, 12–14, 16, 18, 21, 24, 27, 49, 57–58, 76, 85, 94–95, 118, 129, 140, 151, 156–159, 188, 193, 200, 216–217, 220, 223, 235, 264, 285, 287, 291–292, 307, 318, 320, 359, 371, 404
coros 6, 9, 103, 189, 193, 318, 347–348, 372, 376
Costa Rica, Universidad de 270
COVID-19 xliv, 250, 371, 375–376, 381, 385–386, 389, 397–398, 401
creatividad xxix, xxxix, 30–33, 38, 44, 46, 64–65, 91, 93, 101, 108, 113–114, 117, 120, 129, 131, 144, 188, 237–239, 248–249, 254, 272, 274, 277, 283, 289, 306, 308, 310–311, 336, 362, 381, 393, 402
cubano 366
culto a la personalidad 59, 213, 380
Cultura Ciudadana xv, xxii, 23–27, 38, 68, 84, 87, 104, 109, 118, 128, 140, 148–149, 179–180, 182, 309–310, 360, 362, 370, 390
Cultura Metro 141
currículo 6, 12–13, 27, 63, 71, 82, 107, 111, 113, 120, 130, 176, 216, 271, 279, 374
danza 6, 26, 43, 55–56, 84, 87, 175, 179, 208, 292, 347, 357
Danza, La Red de 55
decoloniality 432
Decolonizing the Music Room 270
déficit 163–164, 192, 206, 287, 323, 326, 363, 379
desarrollo de los jóvenes 65, 252, 311
desarrollo social xxi, xxii, lii, 71, 101, 125, 181, 191, 231, 258, 392, 394
deserción xxxix, li, 20–21, 40, 61–62, 222–223, 249
deserción, tasa de 40, 222, 249
desigualdad 65, 192, 200, 214, 220, 229–231, 240–242, 293, 296–298, 319–324, 401
De Vuyst, Frank 15
directores xv, xxi, xxxii, xxxiii, xlv, liii, liv, 3–4, 9, 11–12, 16–18, 20–22, 27–28, 30–31, 37, 42, 44, 46, 48–49, 53–55, 59, 61–62, 69–70, 73–74, 78–79, 81–83, 85, 88–91, 93–94, 99–101, 103–106, 108–112, 114–115, 117–120, 123, 125, 127, 129, 132–133, 139, 146, 148–149, 152, 156, 160, 166–167, 170–175, 178, 181, 184, 196–198, 201–202, 204–205, 210, 213, 215, 218–219, 233, 247–250, 252, 263, 265–266, 268, 272–273, 278, 280, 298, 304, 308, 325, 329, 342, 349, 358, 365, 374, 380–382, 389, 395, 399
Domingo, Plácido xxxv
Dream Unfinished, The 163, 283
Dudamel, Gustavo xxxv, 99, 139, 148, 157, 279, 282, 311, 334, 342–343, 374, 384
EAFIT, Orquesta Sinfónica de 165
educación artística 84, 90, 128, 130, 137, 142–143, 146, 175, 178–179, 181–184, 236, 239, 255, 280, 286, 311, 320, 339, 349, 353, 359, 372–373, 387, 390, 403
educación en valores 24, 76, 130–131, 136, 142, 220
educación musical superior 167, 306
El AKA 45
El Sistema xvi, xxi, xxii, xxiii, xxiv, xxv, xxvi, xxviii, xxix, xxxii, xxxiii, xxxiv, xxxv, xxxviii, xxxix, xl, xli, xlii, xliii, xliv, li, lii, liii, liv, 9, 11, 14–15, 38, 56–65, 70, 72–74, 76, 81, 88, 96–98, 103, 121–124, 126, 133–134, 138–139, 142, 144, 148–151, 155–157, 163–164, 168–169, 171–172, 174, 181–184, 188–192, 195–196, 198–203, 206–207, 212–217, 219–224, 226–228, 236–237, 241, 246–247, 249–250, 252–258, 261, 265–270, 278–283, 285–286, 298, 301–304, 307–318, 322–323, 325, 327–331, 333, 342–343, 345–347, 349–350, 353–355, 357–358, 360, 369, 372–373, 377–380, 382, 384–385, 387–388, 395–398, 402
El Sistema, Grupo de Interés Especial 184, 254, 304, 377
El Sistema, Inspirado en (IES) xxxiv, xliv, xlv, lv, 253, 257–258, 264, 269, 302, 304–305, 314, 316, 329, 347, 380, 388
El Sistema: Music to Change Life (película, 2009) xxxv
emancipador xxxvii, xlvii, lvi, 245, 277, 350, 355–356, 374
empoderamiento 12, 17, 64, 142, 149–150, 187, 253, 277, 280, 284, 374
equipo social lii, liii, liv, lv, 3–4, 15, 18–19, 21–22, 31, 33, 36–38, 58–59, 67, 69, 71, 73, 76–78, 80–86, 90–91, 94–96, 100, 104–105, 107, 110, 115–118, 124–128, 130–133, 135–141, 143, 146, 149, 152–155, 159–161, 164, 167–169, 171–175, 180–181, 187, 193, 196–197, 199, 205, 208, 210–211, 213, 215, 225, 247, 262–264, 272, 280, 351, 353–354, 360, 363–364
escalera de participación 134, 311
Escocia 199
España 169
Espector, Claudio 398
Estados Unidos de América 33–35, 54, 135, 190, 234, 253, 257, 320, 360, 377, 382–383, 387, 394, 400–401
Ethno-World 344
etnografía xlvi, l, li, lii, 188
eurocentrismo 55, 65, 253, 271, 278, 311, 316, 376, 378, 385
Europa xxiii, 45, 356, 358, 385, 392
evaluación xxxvii, xlvi, 23, 61–63, 123, 127, 129, 151, 154, 159, 166, 172, 187–188, 190, 194–195, 199, 207, 217, 219, 229, 257, 286, 305, 307, 315, 344, 353
Evanko, Tony 178
exceso retórico 343–344, 346–349
exclusión 13, 18, 22, 57, 60, 96, 143, 157, 159, 187, 199, 204, 278, 311, 315, 319, 379
Felipe, André Gomes 43, 304, 316, 339
feminismo 48
Filarmónica Joven de Colombia 94, 389
financiación xxiii, xxxiii, xxxiv, xxxvi, xxxvii, xl, 8, 100, 127, 167, 224, 228, 257–258, 260, 309–310, 314, 322, 331–335, 337, 345, 347–348, 372
Finlandia 307
Floyd, George 375, 377, 379–380
formación de los profesores, formación del personal 87–93, 159, 175, 306, 313
Francia 353
Franco, Luis Fernando xv, 30–33, 38–39, 107, 111, 114, 146, 166, 170, 237, 266, 332, 336, 354, 366, 387, 389
Frega, Ana Lucía xxi, 58, 62–63, 88, 116, 150, 172, 189, 254, 256, 302, 313, 345, 358, 360, 369
Freire, Paulo 89–90, 181, 269, 357
Gaviria, Aníbal 23, 95, 179, 332
género 8, 13, 15–16, 22, 32–33, 45–46, 48, 56, 60, 104, 158, 173–175, 183, 213–215, 240–241, 254, 258, 271–272, 275–277, 316, 352, 356–357, 359, 366, 385, 395
gestión 11–12, 16, 24, 59, 85, 115, 150, 164, 345, 370, 389
Giraldo, Juan Fernando xv, 30–32, 34, 36–39, 55–56, 60, 71, 94, 101, 111–112, 115, 120, 128, 146–147, 151, 172, 179, 237, 251, 253, 332, 336–337, 353, 366, 387, 389
giras 10, 28, 33, 75, 83, 93, 97–98, 117, 191, 356, 360, 371, 381, 384
gobierno 10–11, 17, 23–26, 31, 33, 84, 89, 100, 108, 126, 134, 139, 141, 143, 148–149, 151, 164, 175, 179, 192, 212, 226, 228, 230–231, 235, 238, 241, 261, 280, 282, 303, 309, 328–330, 332, 339, 342, 394
gobierno municipal 11, 226, 309, 329
Govias, Jonathan 171, 258, 265–266, 272, 305
Grecia 271
Guerrero, Rodrigo 181
Gutiérrez, Federico 129, 189, 235, 378
Harvard, Universidad de 185, 226–228, 233–234, 238, 335–337, 366
Herrera, Mabel xv, 48, 390, 394
hip-hop 36, 48, 142, 165, 242, 287, 366
horizontalidad 135, 146–147, 150
huayno 45
Iberacademy 94, 97–98, 101, 166, 310, 314, 316
identidad 29, 31, 38, 46, 48, 55, 65, 78, 101, 104–105, 108, 117, 146–147, 156, 178, 240, 252, 266, 284, 323, 387
improvisación 32, 47, 52, 94, 104, 111–115, 170, 237, 253, 266, 268, 273–274, 335, 337, 366
inclusión 20, 38, 45, 54, 60–61, 63, 93, 129, 140, 147–148, 154–155, 158, 174, 187, 189, 199–200, 203–204, 214, 231, 237, 258–261, 268, 275, 278–279, 283, 293, 295, 305, 310, 314–315, 319–321, 339, 347, 360–361, 394–395, 402
Independencias, Escuela 48, 195
indígenas 144, 213, 259, 270, 278, 290–292, 325, 356, 369, 372, 377, 379
Inglaterra 348
In Harmony Sistema England 202, 263, 294, 305, 347
iniciación musical 30, 32, 39–40, 85, 87, 107
Instituto Nacional de Música de Afganistán 166, 206
intensidad 40, 134, 154, 246–249, 308, 337, 360, 368, 372
interculturalidad 45, 54–55, 61, 117, 147, 150
jazz 32, 111–112, 115, 273, 366
jerarquía 93, 172, 213, 277, 297, 388
jesuita 229
Jeunesses Musicales 252, 314–315
Jiménez, Rocío 16–18, 24, 71, 76–77, 127, 146, 149, 280
justicia 136, 139, 150, 163, 174, 182, 192, 215, 245, 261, 274, 276, 279–280, 283, 295, 297, 301, 304, 306, 311, 348–350, 377–380
justicia social 136, 139, 150, 163, 174, 182, 192, 215, 245, 261, 274, 276, 280, 283, 297, 301, 304, 306, 311, 348–350, 379
justicia social en la educación musical 150, 304
Kissin, Evgeny 282
Kolacho 242
Laboratorio Afro 55
Laboratorio de Creación Intercultural 54
Laboratorio de Primera Infancia 54
laboratorios 27, 32, 34, 39, 54–55, 85, 96, 119, 178–180, 360
Laboratorios de Creación Comunitaria 178
La Loma, Escuela 195
La Milagrosa, Escuela 49
Lanz, Igor 61
Laverde, Andrés Felipe 42–46, 160, 339
Lebrecht, Norman 371, 381–382, 404
Liberdade, Escuela (NEOJIBA) 287–289, 293, 304, 316, 339
liderazgo 3–4, 24, 26, 49, 54, 71–72, 94, 112–113, 120, 174, 179, 212, 217, 237, 247, 297, 327, 337, 395, 399
Liga de Orquestas Estadounidenses 383
Logan, Owen 188, 227, 235, 304, 322
Los Ángeles 254, 257, 303, 311
Los Ángeles, Filarmónica de 257
Madrid 9
Mahler, Gustav 385
Manual de Convivencia 17
Mazzocchi, Luigi xvi, 149, 313–314, 387
Medellín: Ciudad Creativa 237, 237–240
Mediadores de Cultura Ciudadana 68, 84, 180, 360, 362
Mehta, Zubin 342–343, 349, 374
México 168, 250, 280, 316–317, 347–348, 396
Miami 10
Montalbán 203
Montero, Gabriela xvi, 191, 241, 282, 328
Montevideo 293
Montoya, Pablo 229
movilidad social 99, 192, 261, 284, 296, 322, 362, 402–403
Mozart, Wolfgang Amadeus 189, 378
música clásica 7–8, 15, 17, 29, 31, 48, 56, 62, 64, 72, 88, 91, 93, 96–99, 101–107, 110, 113, 120, 127, 130, 141, 147, 155, 158, 167, 169, 173–175, 200, 208, 211, 213, 216, 225–226, 237, 240, 250, 253, 258, 260, 266, 269–278, 281, 283, 295, 298–299, 305, 310, 313, 316, 318, 330, 335, 346, 348, 356–357, 366, 371, 376, 378–379, 382–385, 388, 393, 395–396
música comunitaria 65, 212, 256, 268, 281, 304, 307, 316, 344, 361, 372, 388
música popular 15, 18, 31, 44, 56, 102–104, 106, 113, 115, 158, 167
músicas populares, Ensamble de 6, 15, 53, 115, 250
Naciones Unidas (ONU) 189, 314, 319, 328, 347
Navalny, Alexei 282
NEOJIBA (Núcleos Estaduais de Orquestras Juvenis e Infantis da Bahia) 252, 287–288, 293, 304, 316, 339, 353
no formal 30, 107, 112–113, 178, 363, 366
Norteamérica 253, 272, 377, 392
nostalgia 4, 74, 78, 247–249, 309
Observatorio del Musicar 270, 372
Ocampo, Juan Guillermo 7–11, 14–15, 56–57, 71–72, 74–75, 78, 102–103, 113, 118, 260, 335, 337, 344, 380
Orchkids (Baltimore, EEUU) 253
Oriente Medio 349
orquesta 6, 8–9, 16–17, 21–22, 28–29, 31, 33, 40, 44–45, 55, 58, 61–63, 74, 77, 84, 88, 92–93, 95, 98–104, 109, 115, 128, 132, 134, 138, 149–150, 155–157, 159, 163, 165–166, 168–173, 180, 183, 189, 191, 193, 195, 210, 216–218, 221, 223, 237, 245, 248, 250, 252, 258, 265–266, 268, 273–274, 277–278, 281, 288, 298, 308–310, 313–314, 316, 318, 322–324, 328–329, 342–343, 347–349, 357–358, 361, 365, 369, 372, 374, 376, 381–385, 387, 396–398, 402–403
Orquesta Juvenil Nacional (Reino Unido) 93
Orquesta Juvenil Simón Bolívar 228, 301, 307–308, 328, 369, 385
orquesta sinfónica 9, 31, 58, 98, 102, 104, 157, 159, 170, 237, 273, 278, 309–310, 361, 382, 397
Orquestra Geração (OG) 61, 121–122, 155, 201–202, 220–221
padres 11–13, 19, 28, 96, 99, 105, 133, 194, 197–198, 200, 202–203, 249, 293–294
paideia 416
parques biblioteca 7, 231, 248
Parra, Aníbal xv, 68, 76, 82, 97, 101, 111, 127, 130, 146, 148–149, 151–153, 160, 174–175, 179, 182
participación 12–14, 30, 37–38, 46–47, 55–56, 61–62, 64–65, 81, 86, 96, 113, 118–119, 127, 129, 131–137, 143–145, 151, 155, 163, 187–188, 199, 223, 228, 240, 242, 281, 284–287, 289–290, 310–311, 315, 319, 361, 369, 395
pedagogía 14, 19, 21, 29, 32, 48, 63, 88–92, 106, 113, 117, 121, 128–129, 152–153, 161, 175–177, 179, 183, 216, 218, 246, 265, 271–273, 277, 279, 287, 326, 360–361, 364, 367, 373–374, 377, 389, 392–393, 395
pedagogía, seminario/simposio de 14, 89
pedagogía utópica 367
Pedregal, Escuela 6, 48, 147, 185, 214, 335
Perry, Grayson 284
Perú 361
Plan de Desarrollo Cultural 23, 31, 38, 129–130, 141
pobreza 10, 12, 60, 189–193, 195, 208, 229–230, 260, 269, 318–319, 321, 323–324, 330, 344, 349, 364, 374, 376, 378–379
política 17, 23, 26, 30–31, 56, 118, 121, 129–130, 133, 139, 141–142, 145–152, 155–156, 160, 162–164, 175, 181, 183, 192, 204, 208, 213, 216, 220, 227–228, 230–231, 235, 238–239, 248, 257, 260, 279–280, 282–286, 289–290, 309–310, 320–322, 324, 327–328, 330–331, 334–336, 338, 347, 358, 362, 366, 368, 374, 377, 379, 394–396, 401
política cultural 23, 31, 118, 121, 130, 146–147, 152, 235, 309
poscrecimiento 368
profesional, profesionalismo xv, 8–9, 13, 21, 24–27, 29, 31, 41, 58, 73, 76, 80–83, 87–89, 94, 97–98, 102, 107, 109, 117, 119, 121–122, 124, 165–168, 170, 175, 178, 183, 212, 222, 234, 250, 262, 272, 281, 284, 304–306, 308–310, 316, 345, 348, 351, 353, 355, 359, 361, 374, 381, 385, 388, 393–394
Programa Social Andrés Chazarreta 252
psicosocial 13, 16, 22, 24–25, 27, 71–72, 76–77, 80, 82, 95, 252, 267–268, 363
Putin, Vladimir 282
quechua 291
Rattle, Simon 396
raza 60, 215, 287–289, 293, 311, 376, 378, 380, 382, 385, 387, 394–395
realismo 123, 333, 342–343, 352, 363–366, 396
Red de Pedagogías Críticas y Decoloniales en la Música y las Artes 270
Red de Prácticas Artísticas y Culturales 84
redistribución 230, 319, 321–323, 401
reflexión 3–4, 11–12, 14, 31–32, 37–38, 48, 50, 53, 62, 64–65, 75, 81–82, 94–95, 117, 129–132, 136–137, 139–140, 144–145, 161, 176, 178, 217–218, 227, 254, 272, 276–277, 285–287, 289, 303, 305, 309–310, 313, 325, 327, 334, 340, 351, 353–355, 371, 373, 377, 395–396, 399–400
Reino Unido 39, 93, 155, 157, 192, 240, 260–261, 278, 294, 307, 321–322, 348, 359–360, 382, 387, 401
REMM, Ensamble 54, 96, 153, 159
renovación urbana 185, 223, 226, 228, 233–236, 241–242, 339
repertorio 9, 28, 32–33, 44–45, 48–49, 52, 57, 63, 74, 78, 81, 88, 93–94, 96, 98, 100, 102–105, 158, 167, 176, 247, 252, 272–274, 279, 288, 307, 326, 356, 358, 384–385, 392–393, 395
reproducción social 143, 212–213, 215, 220, 261, 285, 321, 335, 353
resistencia 28, 56, 68–69, 77, 79, 81, 83, 87, 93–94, 99, 106, 111, 114–115, 117, 153, 175, 213, 225, 263, 275, 298, 307, 309–310, 329, 366–368, 371
Restrepo, Ana Cecilia xv, xvi, 26, 28, 71
Revolución Bolivariana 216, 330–331, 335
rivalidad 16, 18, 21–22, 58, 83, 122, 159, 216, 266
Rosabal-Coto, Guillermo 144, 219, 270, 324–326
Rovero, Gisela Kozak 148, 174, 241, 253, 329
Salazar, Alonso 129, 193, 362, 369
salvación 28, 104, 151, 160, 222–223, 260, 347, 354, 379, 402–403
San Javier, Escuela 41–44, 46, 160, 264, 339, 360
Secretaría de Cultura Ciudadana xv, 23–27, 38, 87, 104, 109, 118, 128, 140, 149, 179, 182, 309–310, 370, 390
sesgo de sobrevivencia 204, 222, 225, 240
Siria 318
Sistema Aotearoa 61
Sistema de Alertas Tempranas de Medellín (SATMED) 49
Sistema Escocia 199
Sister Cities Girlchoir 253
Social Impact of Making Music (SIMM) xvi, 252, 304, 372
socialismo 330
Sociedad Internacional de Educación Musical (ISME) xvi, 183, 254, 304, 376–377
socioafectivo 27, 71, 77, 80, 218
sostenibilidad 257, 369, 371, 373, 393
Subsecretaría de Arte y Cultura 140
Sudáfrica 139
sumak kawsay 291, 369, 370. Ver también Buen Vivir
Suzuki 89
Symphony for Life 353
tango 6, 15, 34–36, 104, 158, 356
Teatro del Oprimido 357. Ver también Boal, Augusto
TED, Premio 378
TED (Tecnología, Entretenimiento, Diseño) 200, 312, 378
territorio 36–38, 42, 46–47, 49, 54, 65, 136, 160, 260, 291, 386, 392
Tocar y Luchar (película, 2006) 301
Torres, Eduardo 252
UNESCO 185
urbanismo social 3, 186, 213, 228, 230–233, 236–237, 242, 260, 343, 352
valores familiares 200, 202, 205
Vaticano, el 10
Venecia 326
Venezuela 9, 57, 60, 99, 103, 116, 122, 139, 148, 155, 157, 166, 169, 173, 183–184, 190–191, 201, 219, 221, 223, 226, 228, 236, 238, 241, 250, 256–257, 261, 263–264, 271, 280–281, 283, 302, 313, 317, 322, 327–331, 335, 342–343, 347–349, 360, 373–374, 376, 384–385, 388, 396
Viena, Universidad de Música y Artes Escénicas 314
Villa Laura, Escuela 386
Villatina, Escuela 195
violence 411
violencia 6, 18, 36, 42, 131, 136, 142, 153, 159, 161, 185, 189–193, 196, 208, 216–220, 223, 229–231, 235, 242, 260, 269, 317–319, 323–324, 344, 349, 364, 374, 377
voz de los estudiantes 64–65, 93, 308, 350
Washington, Lecolion 311–312, 317, 355
West-Eastern Divan Orchestra 342
YOLA, Simposio Nacional de 254